ساخت و ساز فیلم پرطرفدار جشنواره فجر، بر اساس عکس های عکاس انگلیسی

فیلم سینمایی «ویلایی‌ها» یکی از آثار قابل اعتنا در حوزه سینمای جنگ است. در این فیلم کارگردان موقعیتی بکر یعنی زندگی سرشار از اضطراب خانواده های فرماندهان جنگ که کمتر در سینمای جنگ ایران به آن پرداخت شده را به تصویر کشیده است و مخاطب خسته از فیلم‌های کلیشه ای در ژانر دفاع مقدس را با ابعاد پنهان حال و هوای جنگ آشنا می‌کند.  سوژه پتانسیل آن را دارد که کارگردان به سمت به رخ کشیدن مهارت هایش برود اما روایتی ساده و صمیمی را برای بسط و گسترش ایده مرکزی انتخاب می‌‌کند. طراحی صحنه در این فیلم یکی از ویژگی‌های اثر است که در هر پلان در خدمت قصه و درام قرار گرفته است. با مهدی موسوی طراح صحنه فیلم که با ظرافت خاصی فضای فیلم را طراحی کرد به گفت و گو نشستیم. 

از عکس‌های بریتانیایی الهام گرفتم

با توجه به این مهم که فضای فیلم به رئال نزدیک است برای طراحی صحنه چقدر از فضای دهه 60 استفاده شده چقدر به واقعیت نزدیک شدید و چقدر از مستندات تصویری در ساخت فضای فیلم بهره بردید؟

فیلمنامه «ویلایی‌ها» بعد از  فیلم «اروند» به من پیشنهاد شد وفاصله زیادی از هم نداشتند. کارهایم را براساس تحقیق و پژوهش پیگیری می‌کنم و تحقیقات در این حوزه (دفاع مقدس) داشتم برای کارهایم سعی می‌کنم از رفرنس عکس استفاده کنم. مختصاتی برای این کار از دهه 60 در ذهنم داشتم.

به یاد دارم ازیک عکاس بریتانیایی یک سری عکس دیدم در فضای جنگ ایران و عراق بود.   صحنه هایی از شهر خرمشهر و دزفول و اتفاقاتی که در  خط مقدم ایران و عراق صورت گرفته بود عکس گرفته بود و این عکس‌ها برای من الهام بخش بود. و تاثیر مستقیمی بر من گذاشت. 

فیلمنامه «ویلایی‌ها» وابسته به اجرا بود

چگونه با عکاس بریتانیایی آشنا شدید؟

از طریق یکی از دوستان با ایشان آشنا شدم .ایشان عکاسی هستند که برای جای خاصی کار نمی‌کند و برای  آرشیو خودش عکس می‌گیرد و از اقصی نقاط دنیا و جنگ هایی که اتفاق افتاده و  فضاهای فولکور مناطق مختلف عکاسی می‌کند. عکس های آن دوره را وقتی برایم فرستاد روی من تاثیر بسزایی گذاشت.  دوست داشتم  در فضایی کار کنم که  بتوانم الهاماتی که از عکس ها گرفتم را در کار پیاده کنم. وقتی فیلمنامه «ویلایی‌ها» به دستم رسید فیلمنامه‌ای بود که خیلی دوستش داشتم و از آثاری بود که به شدت به اجرا وابسته بود و موقعیت فیلمنامه به گونه ای روایت می‌شد که درام قصه در میان ویلاهایی بود که ساخت مهندسین اروپایی (فرانسوی) بود و قطعاً به لحاظ معماری تاثیرگرفته از ذهنیت معماران اروپایی بود و عموماً با موقعیت ایران. به همین دلیل  قالب معماری را  به سمت معماری اروپایی بردیم.

ویلاهای اندیمشک تخریب شده بود

از ویلاهای احداث شده در منطقه اندیمشک چقدر کمک گرفتید؟

ما رفتیم و ویلاها را دیدیم اما ویلاها تخریب شده بودند  و آن بخشی که از ویلاها باقی مانده بود عموما به طویله گوسفند و انبار تبدیل شده بود که در اصل هیچ چیزی از آن باقی نمانده بود که بتوان از آن استفاده کرد. بخشی هم که باقی مانده بود با دیوارهای بلوکه محصور کرده بودند با دیدن مختصات به این نتیجه رسیدیم که می‌توان  موقعیت را در منطقه پیاده کرد و به مجری طرح پروژه، کارگردان و فیلمبردار که در بازبینی اولیه با هم همراه بودیم اعلام کردم و به این نتیجه رسیدیم که مجموعه را در همان اندیشمک دکورسازی کنیم و فیلمبرداری را انجام دهیم.

ما به همراه تیم سازنده دکور قریب به 40 تا 45 تیم  دکور مشغول شد در روزهای گرم جنوب مشغول به کار شدیم.

مختصات درام فضای سرد را ایجاب می‌کرد/ سبزینگی منطقه آزاردهنده بود

چرا در بهار و گرمای جنوب کار کردید؟

درست در اردیبهشت ماه سال گذشته در منطقه اندیشمک مستقر شدیم و کار کردیم در ماه‌های سرد رفتیم منطقه را دیدم اما فضای درام قصه ایجاب می‌کرد که فضا سرسبز نباشد من از کارگردان خواستم تا موقعیت فیلمبرداری را به فصل بهار و تابستان بیندازیم که حتی الامکان از فضای سرسبزی کاسته شود. مختصات  درام این فضا را ایجاب می‌کرد. وقتی مستقر شدیم بازهم درختان کُنار واقع در منطقه  سبزینگی خاصی داشت که برای فضای فیلم آزاردهنده بود. نمی خواستیم درخت ها را قطع کنیم  تصمیم گرفتم با اضافه کردن رنگ‌های خاکی و خاکستری به درخت ها فضای لازم را ایجاد کردیم. پودرهایی را با این رنگ ها آماده کردیم که آسیب به درختان نزند، روی درختان پاشیدیم تا سبزینگی را کم کنیم.  سرسبزی زمین هم علف‌هایی بود که روئیده بود آن را سوزاندیم که فضای بیرونی سرسبزی چندانی نداشته باشد.  رنگ هایی که بیس اصلی این خونه ها را تشکیل می‌دهد در جلسات مختلف با کارگردان، آقای ملکان (تهیه کننده)و جلسات مشاوره که می ‌گذاشتیم و  مستنداتی که من ارائه می دادم  به این نتیجه رسیدیم که رنگ ها به سمت هارمونی قالب فیلم برود و تلاش کردیم این اتفاق به درستی رخ دهد.

چقدر از عکس‌های موجود از آن زمان برای بازسازی فضای داستان استفاده کردید با توجه به این که منطقه تقریباً تخریب شده بود؟

از فضای داخلی ویلا مستنداتی نداشتیم. اما از فضا‌های خارجی خانم قیدی مستن